Sakarya’da İmar Durumu ve Online İmar Uygulamaları

Bir taşınmazın hukuki geleceğini belirleyen en önemli unsurlardan biri imar durumudur. Yerel bir hukuk bürosu olarak uygulamada sıkça karşılaştığımız uyuşmazlıkların büyük bölümü, taşınmazın imar durumunun doğru araştırılmamasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle imar sorgulama, e imar sorgulama ve güncel plan kararlarının incelenmesi, hem bireyler hem de yatırımcılar açısından kritik öneme sahiptir.

Bu yazıda; Sakarya ili özelinde imara açılacak yerlerin nasıl belirlendiğini, Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi (TUCBS), Ulusal Coğrafi Bilgi Platformu ve e-Plan mobil uygulaması gibi güncel dijital araçların nasıl kullanılabileceğini, hukuki bakış açısıyla ele alıyoruz.

---

İmar Durumu Nedir?

İmar durumu; bir arsanın veya yapının hangi koşullarla kullanılabileceğini, üzerine ne tür ve ne ölçüde yapı yapılabileceğini gösteren idari bir tespittir. Bu tespit, esas olarak 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili ikincil mevzuat kapsamında yapılır.

Uygulamada imar durumuna ilişkin temel sorular şunlardır:

• Parsel yapılaşmaya açık mı?

• Konut, ticari ya da karma kullanım mümkün mü?

• Kat sayısı ve yapı yoğunluğu nedir?

Bu soruların cevabı, yalnızca teknik değil aynı zamanda hukuki sonuçlar da doğurur. Özellikle planlı alanlar imar yönetmeliği, yapılaşma şartlarının belirlenmesinde doğrudan uygulanmaktadır.

Sakarya’da İmara Açılacak Yerler Nasıl Belirlenir?

Bir alanın imara açılması, idarenin planlama yetkisi kapsamında yürütülen teknik ve hukuki bir süreçtir. Nazım imar planı ve uygulama imar planı çalışmaları yapılırken;

• Kamu yararı,

• Altyapı ve ulaşım olanakları,

• Çevresel etkiler,

• Bölgesel gelişim hedefleri

dikkate alınır.

Vatandaşlar açısından "bir yer imara açılacak mı?" sorusu genellikle e imar sistemleri ve online plan uygulamaları üzerinden araştırılmaktadır. Ancak hukuken bağlayıcı değerlendirme, yürürlükteki onaylı planlara göre yapılır.

---

Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi (TUCBS)

Ulusal Coğrafi Bilgi Platformu Nedir?

Ulusal Coğrafi Bilgi Platformu (https://tucbs.gov.tr/), kamu kurumlarının ürettiği mekânsal verileri tek merkezde toplayan bir sistemdir. TUCBS kapsamında sunulan bu platform, imar ve planlama süreçlerinde önemli bir bilgilenme kaynağıdır.

Platform üzerinden;

• Parsel konumları,

• Plan sınırları,

• Arazi kullanım kararları

harita tabanlı olarak incelenebilir. Özellikle imara açılması muhtemel bölgelerin üst ölçekli plan kararları açısından değerlendirilmesinde faydalıdır.

Hukuki Değerlendirme

TUCBS üzerinden elde edilen veriler, doğrudan resmi imar durumu belgesi yerine geçmez. Ancak idari işlemlere karşı açılacak davalarda veya yatırım öncesi ön incelemede yol gösterici niteliktedir.

---

e-Plan Mobil Uygulaması

e-Plan Nedir?

e-Plan mobil uygulaması, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından geliştirilmiş olup, imar planlarına dijital ortamda erişim imkânı sunar. Uygulama, özellikle e imar sorgulama ihtiyacını karşılamak amacıyla yaygın olarak kullanılmaktadır.

Uygulama Üzerinden Neler Görülebilir?

• Onaylı imar planları

• Plan notları

• Plan değişiklikleri

• Askıdaki imar planları

Bu yönüyle e-Plan uygulaması hem bilgilenme hem de dolaylı olarak işlem yapma süreçlerine katkı sağlar.

---

Sakarya Büyükşehir Belediyesi ve İlçe Belediyelerinin e‑İmar Sistemleri

Günümüzde birçok belediye, kendi internet siteleri üzerinden e imar, imar sorgulama ve imar durumu sorgulama hizmetleri sunmaktadır. Bu sistemler aracılığıyla;

• Parsel bazlı imar bilgileri,

• Plan paftaları,

• İmar durumu belgesi başvuruları

online olarak yapılabilmektedir. Sakarya’da özellikle Adapazarı, Serdivan, Erenler ve Akyazı ilçelerinde e‑imar uygulamaları aktif olarak kullanılmaktadır. Ancak bu bilgilerin hukuki işlem öncesinde mutlaka ilgili belediyeden alınacak resmi belgelerle teyit edilmesi gerekir.

---

Sakarya’da İmar Affı ve İmar Barışı Uygulamaları

Son yıllarda kamuoyunda sıkça gündeme gelen imar affı 2022, imar barışı 2022 ve imar barışı 2024 düzenlemeleri, ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapıların hukuki durumunu ilgilendirmektedir.

Uygulamada sıkça karşılaşılan hata, bu düzenlemelerin taşınmazı otomatik olarak imara uygun hâle getirdiğinin düşünülmesidir. Oysa bu düzenlemeler, mevcut imar planlarını ortadan kaldırmaz ve her taşınmaz açısından ayrıca değerlendirme yapılması gerekir.

---

Sakarya’da Karşılaşılan Dava ve İdari Başvuru Örnekleri

1. İmar Durumu Belgesine İtiraz

Sakarya’da sıkça karşılaşılan durumlardan biri, belediyeden alınan imar durumu belgesinin taşınmazın fiili ve planlanan kullanımına aykırı olmasıdır. Bu durumda ilgililer, idareye yazılı başvuru yaparak imar durumunun yeniden değerlendirilmesini talep edebilir. Talebin reddi hâlinde idari yargıda iptal davası açılması mümkündür.

2. Plan Değişikliğine Karşı Açılan Davalar

Nazım veya uygulama imar planlarında yapılan değişiklikler, özellikle Sakarya’nın gelişim akslarında taşınmaz sahiplerini doğrudan etkilemektedir. Askı süresi içinde yapılan itirazların reddedilmesi hâlinde, plan değişikliğinin iptali için idare mahkemesinde dava açılabilmektedir.

3. Ruhsat İptali ve Yapı Tatil Tutanağı

Sakarya’da yapılan denetimler sonucunda düzenlenen yapı tatil tutanakları ve buna bağlı ruhsat iptalleri, mülkiyet hakkı açısından ciddi sonuçlar doğurur. Bu işlemlere karşı yürütmenin durdurulması talepli davalar, uygulamada önemli yer tutmaktadır.

4. İmar Barışı Kapsamında Yaşanan Uyuşmazlıklar

İmar barışı kapsamında yapı kayıt belgesi alınmış olsa dahi, Sakarya’da özellikle kamu alanları ve riskli bölgelerde bu belgelere rağmen idari yaptırımlar uygulanabilmektedir. Bu tür uyuşmazlıklar yargı yoluyla çözümlenmektedir.

İlgili mevzuata aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz:

• İmar Kanunu

• Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği

---

Sık Sorulan Sorular (SSS)

İmar durumu sorgulama işlemi bağlayıcı mıdır?

Online imar durumu sorgulama ve e imar sorgulama sonuçları genellikle bilgilendirme amaçlıdır. Hukuken bağlayıcı olan belge, belediyeden alınan resmi imar durumu belgesidir.

e-Plan uygulamasında görünen bilgilerle işlem yapılabilir mi?

Hayır. e-Plan uygulaması önemli bir bilgilenme aracıdır ancak resmi başvuru ve hukuki işlemler için yeterli değildir.

İmara açılacak yerler önceden kesin olarak öğrenilebilir mi?

Plan taslakları ve askıdaki planlar takip edilebilir; ancak imara açılma kararı, planın kesinleşmesiyle hukuki sonuç doğurur.

İmar barışı olan bir yapı yıkılabilir mi?

Evet. İmar barışı veya imar affı, yapıya mutlak dokunulmazlık sağlamaz. Kamu yararı ve plan kararları çerçevesinde yıkım gündeme gelebilir.

---

Sonuç ve Hukuki Uyarı

İmar, e imar, imar sorgulama ve imar durumu sorgulama işlemleri, dijitalleşme sayesinde kolaylaşmış olsa da, her taşınmazın hukuki durumu kendine özgüdür. Online sistemlerden elde edilen bilgiler, yatırım ve yapılaşma kararları öncesinde mutlaka hukuki süzgeçten geçirilmelidir.

Yerel bir hukuk bürosu olarak tavsiyemiz; imar kanunu, planlı alanlar imar yönetmeliği ve güncel plan kararları birlikte değerlendirilmeden işlem yapılmamasıdır. Aksi hâlde telafisi güç hak kayıpları yaşanabilmektedir.